رونمایی از دو پارامتری که مانع از منفی ماندن دیروز نماگر بورس تهران شد
به گزارش همه جا طنز و خنده، خبرنگاران: بورس تهران معاملات دیروز را در فضای پرفشار عرضه ها شروع کرد و شاخص کل تا کف 617 هزار واحدی نیز عقب نشست.
به گزارش همه جا طنز و خنده با این حال در ساعات سرانجامی مجددا خریداران هجوم آوردند و در نهایت اجازه منفی ماندن نماگر بورس را ندادند. در این میان دو ذهنیت خطا در صورت عدم اصلاح می تواند ریسک خریداران را افزایش دهد. نخست انتظار صعود همیشگی قیمت ها و اینکه همواره فردی ناآگاه تر برای خرید وجود دارد. دوم، دل بستن به توان دولت برای حمایت از سبز ماندن بازار سهام.
بازار سهام کشور معاملات روز سه شنبه را در فضایی متاثر از عرضه های اولیه پی گرفت. خبر عرضه سهام عظیم ترین هلدینگ سرمایه گذاری کشور برای اولین بار در بازار سرمایه نه تنها فعالان سهام که سایر آحاد جامعه را به تکاپو برای مشارکت در این عرضه تاریخی انداخته است. انتشار گسترده اخبار پیرامون ارزش گذاری شستا در محافل غیربورسی موید این موضوع است. روز گذشته در چنین فضایی شاخص کل بورس تهران تحت فشار عمومی فروش و البته در سایه اختلال مجدد در سامانه مرکزی معاملات کار خود را پیش برد و با این حال، توانست در آخرین ساعت کار خود ضمن عبور از فشار اولیه فروش به رشد 3/ 0 درصد دست یابد و دوباره در کانال 626 هزار واحدی مستقر شود. البته دیروز بازار در آخرین ساعات معاملات تعادل روانی خود را بازیافت و سمت تقاضا بازهم رجحان خود را به رخ فروشندگان کشید. اکنون به نظر می رسد که بازار سهام تحت نفوذ دو نگاه خوش بینانه است. از یک طرف، به حمایت های دولت و عدم افت قیمت سهام دل خوش نموده است و از سوی دیگر، امیدهای فراوانی به تداوم ورود خریداران مبتدی بسته است که هر دو نگاه می تواند دربردارنده ریسک هایی برای فعالان کنونی بازار باشد.
برگشت های نیمه دوم تا کی تکرار می شوند؟
تقریبا از اواخر پاییز سال گذشته شاهد تحول ساختاری و شکل گیری الگوی جدید معاملاتی در بازار سرمایه بوده ایم. اگر تلاطم های مقطعی نظیر تنش های سیاسی با آمریکا و ریزش بازار جهانی را در نظر نگیریم، بورس تهران در این دوره حدودا چهار ماهه با سرعت فزاینده ای در ابعاد مختلف در حال رکوردشکنی بوده است. این رکوردشکنی های پی درپی علاوه بر سوخت گیری از مساله تورم از افزایش میزان واقعی مشارکت در بازار هم سود برده است. در واقع، تحول ساختاری اخیر هم در نرخ رو به رشد صدور کدهای معاملاتی، هم در افزایش چشمگیر ارزش معاملات خرد، هم در میزان مشارکت در عرضه اولیه ها و هم در شدت پول های ورودی به بازار سهام قابل رصد و رهگیری است.
همزمان با این تحول ساختاری، الگوی جدیدی از معاملات در بورس تهران پدیدار شده و برآوردهای اصطلاحا بنیادی در خصوص فرایند قیمت ها را با شکست روبرو نموده است. این الگو غالبا به صورت فشار فروش و افت موقت قیمت ها در نیمه نخست معاملات شروع شده و در نیمه دوم با تشکیل موج های قدرتمند تقاضا در محدوده های اصلاحی قیمت همراه شده و عملا مجال ریزش های جدی به شاخص های سهام نداده است. در واقع، قیمت ها طی این دوره به محض عقب نشینی با هجوم گسترده خریداران روبرو شده و در نیمه های دوم معاملات به سطوح بالاتر ارتقا یافته اند. در این میان، شمار کثیری از فعالان قدیمی بازار هم با نگاه به سیل ورود پول های جدید همچنان انگیزه خروج از بازار را ندارند و با نگاه تجربه اخیر به این باور رسیده اند که تا وقتی که خریدار وجود دارد می توان در بازار ماند. یعنی غالبا قیمت ها را توجیه پذیر نمی دانند اما تن به سیلاب خروشان نقدینگی داده اند و همراه با جریان عمومی شنا می نمایند. در نتیجه، شاهد تداوم فرایند صعودی در ماه های اخیر و در عین حال، تحمل ریسک ریزش غافلگیرنماینده سهام هستیم.
به نظر می رسد جنس تغییرات روز گذشته هم شباهت معناداری با الگوی فوق دارد. در این روز، شاخص اصلی بورس تهران کار خود را در محدوده منفی شروع و حتی افت بیش از یک درصدی را هم تجربه کرد، اما در ادامه جریان معاملات، خریداران با قدرت وارد میدان شدند و شاخص را به یاری نماد معاملاتی فارس از محدوده منفی نجات دادند. البته بدون بازگشایی نماد فارس هم می توان الگوی برگشت قیمت از کف روزانه را مشاهده کرد. این برگشت هم در شاخص هم وزن قابل ردیابی است و هم نحوه حرکت آخرین قیمت ها نسبت به قیمت های سرانجامی. در واقع، در سرانجام معاملات دیروز آخرین قیمت تعداد زیادتری از سهم ها به محدوده مثبت بازگشت. همچنین، برچیده شدن صف فروش در تعداد زیادی از نمادها در کنار افزایش خریدها از سوی معامله گران خرد در نیمه دوم معاملات هم موید تقویت این الگو در روز گذشته ارزیابی می شود.
سعی بورس برای کنار زدن شستا
بازار سهام از روز دوشنبه به طور غیرمستقیم به استقبال عرضه شستا رفت. توقف رشد شتابان قیمت ها و تشکیل صف های طولانی فروش در سهام عرضه اولیه های اخیر (شگویا و تملت و زکوثر) نشان داد که مشارکت نمایندگان مشغول نقد کردن دارایی های خود برای حضور در یکی از تاریخی ترین عرضه اولیه های بازار سرمایه کشور هستند. خروج از این سهم ها برای مشارکت در عرضه اولیه های پیش رو را می توان براساس عمق مشارکت کدهای معاملاتی سنجید.
براساس گزارش های شرکت سپرده گذاری مرکزی (سمات) سرعت صدور کدهای معاملاتی در سه ماه اخیر افزایش چشمگیری داشته است. به طوری که طبق آمار منتشره توسط این شرکت در روز گذشته، تعداد ثبت نام نمایندگان در سامانه سجام از ابتدای سال جدید تا روز دوشنبه 18 برابر از مدت مشابه سال قبل بیشتر بوده است. آمارها می گوید تعداد سهامداران تازه وارد، از 68 هزار نفر به 154 هزار نفر در بهمن ماه و 172 هزار نفر در اسفند ماه افزایش یافته است. همچنین طبق آمار رسمی در 25 روز نخست سال جاری هم تعداد 651 هزار و 959 نفر در سامانه سجام ثبت نام نموده اند. اما به رغم رشد فزاینده صدور کدهای معاملاتی، حدود 10 درصد کل کدهای بورسی در ماه بین یک تا 10 معامله دارند و در این بین، حدود 310 هزار نفر به عنوان معامله گر فعال با بیش از 20 معامله در ماه به فعالیت می پردازند. در واقع، این آمارها نشان می دهد که ورود کدهای بورسی نوعی استقبال آحاد جامعه از عرضه های اولیه هم بوده است.
پس طبیعی است که بخش عمده فعالان تازه وارد که عامل رشدهای رویایی بورس طی ماه های اخیر بوده اند از دو روز قبل به استقبال عرضه شستا بفرایند و مشغول تامین 7 هزار میلیارد تومان نقدینگی برای حضور در عظیم ترین عرضه اولیه بازار سهام کشور باشند. بسیاری از فعالان بازار انتظار برای عرضه اولیه تاریخی در معاملات چهارشنبه را عاملی برای افزایش فشار فروش در معاملات دو روز گذشته می دانند. حال پرسش این است که آیا بازار سهام توان جذب شستا و عبور از این عرضه عظیم را دارد یا به نقطه سرانجامی خود نزدیک شده و پس از شستا از رمق خواهد افتاد. این موضوع به خصوص به دلیل ابعاد عظیم این عرضه و توان جذب نقدینگی بیشتر در جلسات معاملاتی ثانویه (از روز دوم حضور در بازار) به طور جدی زیر ذره بین اهالی سهام است و احتمال تعدیل فرایند را تقویت نموده است. از سوی دیگر، ورود بی رویه پول های تازه و صدور فزاینده کدهای معاملاتی همچنان اطمینان بخشی از بازار درخصوص ادامه رشد را به خود جلب نموده است.
از ابتدای سال تا کنون بیش از 10 هزار میلیارد تومان پول از سوی سرمایه گذاران خرد وارد جریان معاملات سهام بورسی و فرابورسی (به استثنای بازار پایه) شده است و همچنان این حضور پیگیر به گواه نرخ صدور کدهای بورسی ادامه دارد. اما نکته مهم تری که در این میان، حدس درخصوص ادامه جهت صعودی سهام را تقویت نموده به تلقی عموم فعالان بازار در خصوص مواضع حمایت گرایانه سیاست گذار مالی از بازار سرمایه بازمی شود. آیا حمایت دولت رونق سهام را تضمین خواهد نمود؟ این سوالی است که به نظر می رسد از سوی طیف گسترده ای از بورس بازان جواب مثبت گرفته است و به عنوان ضامن رونق بورس قلمداد می شود.
نسبت دولت با رونق بورس چیست؟
طی روزهای اخیر بحثی در میان اهالی بورس تهران در گرفته است که مواضع دولت در راستای حمایت از بازار سرمایه و رونق ادامه دار سهام است. در این میانه، بعضی رشد شتابان قیمت ها را نتیجه سیاست های پشت پرده دولت برای افزایش شدید قیمت ها و در نهایت عرضه سهام دولتی با قیمتی بالا و جذب حداکثری پول از بخش خصوصی می دانند. نحوه موضع گیری دولت در قبال بازار سهام طی ماه های اخیر هم تا حدودی این حدس را تقویت می نماید. کوشش برای حمایت از بورس در قبال ریزش های اخیر در بهمن و اسفند، کناره گیری پرحاشیه رئیس سازمان بورس در هفته اخیر و احتیاج مبرم دولت برای تامین کسری شدید بودجه به این تصور در بین اهالی بورس تهران دامن زده است. حال باید دید که چقدر این تصور ریشه در واقعیت دارد و چقدر ناشی از خوش بینی است.
کسی شک در این ندارد که دولت عظیم ترین متقاضی در بخش های مختلف اقتصاد ایران است. از این رو، هر گونه فعالیت از سوی دولت - در معنای عام کلمه - می تواند تاثیر شایانی بر قیمت بازارهای دارایی از جمله بازار سهام داشته باشد و جهتیابی قیمت ها را دستخوش تغییر موقت کند. اما اتکای یکجانبه و خوش بینانه به حمایت و قدرت دولت در مشخص فرایند سهام و سایر بازارها بارها تجربه شده و بارها شکست خورده است. واقعیت این است که نیروهای مشخص نماینده فرایند بازارها از دست دولت ها خارج است و عوامل متعدد دیگری در این جهت عاملیت و اثر دارند. نمونه اخیرش در بازار جهانی، توافق اوپک و هم پیمانانش برای حمایت از قیمت نفت بود که عملا در سایه عدم قطعیت های ناشی از شیوع کرونا بی اثر ماند. در واقع، حضور عظیم ترین غول های نفتی هم نتوانست نیروهای بازار را به عقب براند و قانون بازار را به قیمت ها تحمیل کرد. بنابراین باید توجه داشت که وزن دهی به نقش دولت می تواند ریسک عظیمی برای معامله گران و به خصوص اهالی تازه وارد در بر داشته باشد.
منبع: اقتصادنیوز