تولد با کم شنوایی خاموش - همه جا طنز و خنده

به گزارش همه جا طنز و خنده، تا همین چند سال پیش، ناشنوایی کودک مفهومی جز زندگی غم انگیز، بدون لذت شنیدن و گپ و گفت نداشت. تا جایی که داغ ناشنوایی بر پیشانی کودک و نیز اندوه بی شمار در سینه والدینش تا سرانجام عمر باقی می ماند اما امروزه با پیشرفت های چشمگیر در غربالگری نوزادان در بدو تولد و حتی در دوران جنینی، امکان تشخیص زودهنگام ناشنوایی و کم شنوایی و مداخله درمانی زودهنگام فراهم شده است.

تاجایی که بسیاری از بچه ها کم شنوا شبیه به بچه ها عادی به نظر می رسند و مانند آنها صحبت می نمایند، آموزش می بینند و از موهبت شنیدن برخوردار می شوند. اما باید توجه داشت که تمام افراد کم شنوا و ناشنوا شبیه هم نیستند، به خصوص اگر مداخلات به موقع و درست درمانی دریافت نمایند. زیرا با مداخله زودهنگام و استفاده از روش های شنیداری، همه بچه ها کم شنوا قادر خواهند بود حرف بزنند.

اهمیت توجه به عوامل موثر در بروز کم شنوایی در نوزادان و تشخیص زودهنگام اختلالات شنوایی انگیزه ما برای گفت و گو با دکتر گیتی موللی، استادیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و عضو هیأت مدیره انجمن شنوایی ایران بوده است.

آیا لزوما عوامل وراثتی در بروز کم شنوایی مادرزادی موثر است؟ در این صورت چرا در بعضی موارد می بینیم نوزاد کم شنوا از والدین سالم متولد می گردد؟

تقریبا حدود نیمی از نوزادان کم شنوا که هر سال متولد می شوند، به دلیل ژنتیکی کم شنوا شده اند. البته گاهی اوقات کم شنوایی در شرایطی به وجود می آید که هیچ مورد مشابهی پیش از آن در تاریخچه خانوادگی وجود نداشته است. حدود 70درصد این بچه ها، ژن کم شنوایی را به ارث برده اند که البته این ژن هیچ مشکل سلامتی یا کم توانی های دیگری را ایجاد نمی نماید. در 30درصد به جامانده، ژن درگیر علت کم شنوایی قسمتی از یک نشانگان (سندرم) است.

نشانگان شامل مجموعه ای از نشانه ها یا علائم است که با هم در کم شنوایی مؤثر بوده اند. به عنوان مثال، نشانگان واردِن بِرگ می تواند منجر به کم شنوایی گردد. در این نشانگان یک تکه موی سفید روی موها وجود دارد و تغییرات بارزی در اطراف چشم ها ایجاد می گردد.

اغلب مادران می دانند ابتلا به بیماری هایی مثل سرخک یا آبله مرغان در دوران بارداری بسیار خطرناک است و ممکن است منجر به ناشنوایی نوزاد گردد. علاوه بر این دو مورد چه عوامل دیگری در دوران بارداری ممکن است منجر به بروز اختلالات شنوایی جنین یا نوزاد گردد؟

کم شنوایی می تواند ناشی از عوارض و مسائل دوران بارداری مانند توکسوپلاسموز باشد. بیماری هایی مثل سرخک و ویروس سیتومگالو زونا نیز می توانند علت کم شنوایی یک کودک تازه متولدشده باشند. همچنین مسائل هنگام زایمان مانند تولد زودرس یا کمبود اکسیژن در کنار عوامل ژنتیکی و ارثی منجر به بروز اختلالات شنوایی در نوزاد می گردد.

پس احتمال بروز کم شنوایی در نوزادان نارس زیاد است؟

بله. نوزادان نارس بیشتر مستعد ابتلا به عفونت هایی هستند که علت کم شنوایی است. آنها همچنین ممکن است با یرقان (زردی) شدید یا بی اکسیژنی (فقدان اکسیژن) در بعضی مناطق متولد شوند. هر دوی این عوامل می تواند موجب کم شنوایی گردد. ناسازگاری خونی مادر و جنین به ندرت موجب ایجاد کم شنوایی می گردد.

چه عواملی در نوزاد یا کودک سالم می تواند کم شنوایی ایجاد کند؟

یکی از علل شایع کم شنوایی های قابل درمان در بچه ها اتیت میانی ترشحی یا عفونت گوش میانی است. بیماری گوش و عفونت غالبا منجر به کم شنوایی دائمی نمی گردد و با درمان و مداخله پزشکی قابل درمان است. اما گاهی تاحدودی کم شنوایی ایجاد می نماید. در دوران کودکی بعضی بیماری ها مانند مننژیت، سرخک و اوریون می توانند منجر به کم شنوایی شوند. همچنین صداهای خیلی بلند مانند ترقه بازی، موسیقی بلند یا صدای کارخانجات و ضربات و صدمات وارده به سر از عوامل موثر دیگر در بروز اختلالات شنوایی در سنین بالاتر است.

ناگفته نماند که در بعضی موارد یافتن علت کم شنوایی بسیار مشکل است. اما در عین حال پزشکان فهرستی از علل ناشناخته دارند که کم شنوایی می تواند به یکی از آن عوامل مربوط باشد.

عوارض دارویی ممکن است به کم شنوایی در کودک منجر گردد؟

بعضی داروها که با نام داروهای سمی برای گوش (اتوتوکسیک) شناخته می شوند، می توانند به دستگاه شنوایی کودک آسیب برسانند. این داروها معمولا باید طبق دستور خاصی مصرف شوند اما گاهی اوقات این داروها تنها راه درمان محسوب می شوند. مانند جنتامایسین که سبب کم شنوایی کودک می گردد.

شوک های استرسی و اضطرابی هم کم شنوایی ایجاد می نماید؟

خیر، شوک و استرس و اضطراب عامل ایجاد کم شنوایی نیست.

آیا ممکن است تست شنوایی در بدو تولد اختلالات شنوایی نوزاد را تایید نکند، در حالی که این اختلالات در ماه های بعدی بروز کند؟

کم شنوایی در بدو تولد قابل آنالیز و تشخیص است و تست های شنوایی شناسی به خوبی قادر به تشخیص آن در بدو تولد و نوزادی اند. پس از تشخیص کم شنوایی، ضروری است خانواده حتما برای توانبخشی کودک و سمعک اقدام فوری به عمل آورد تا زمان طلایی زبان آموزی کودک از دست نرود.

حتی اگر در بدو تولد و پس از تست شنوایی کودک، کم شنوایی را نشان ندهد ضروری است والدین فرایند رشد زبان و گفتار کودک را بدانند و درصورتی که متوجه تاخیری در کودک خود شوند، ضروری است حتما برای سنجش شنوایی مراجعه نمایند. هر نوع تاخیر گفتار می تواند ناشی از کم شنوایی کودک باشد و نکته مهم این که اغلب بچه ها ناشنوا مقداری شنوایی دارند که به صداهای بلند عکس العمل نشان می دهند. بنابراین انجام تست های خانگی به ویژه از طرف والدین ارزش و اعتباری ندارد.

پونه شیرازی - دانش و سلامت / روزنامه همه جا طنز و خنده